систа
91САМЕЛИ — Мæйхорты тыххæй ис ахæм цыбыр таурæгъ: – Раджы заман зæххыл цард фыдбылызы Самели. Уый адæммæ сфыдæх æмæ сын рахаста цæгъдыны тæрхон. Никæуыл ауæрста. Йæ фыдмитæ Хуыцауæн фæхъыг сты, арвмæ йæ систа æмæ йæ æфсæн рæхыстæй мæймæ бабаста. Мæйыл сау… …
92Тотрадз — см. Тотрадз – перевод Тотрадз – Алæгаты мыггаджы иунæг хъайтар нарты кадджыты, ахсы аккаг бынат нарты номдзыддæр хъæбатырты ‘хсæн. Нырма бынтон æрыгон уæвгæйæ, Тотрадз нарты хъæзтыты фæуæлахиз сæ мыггаджы туджджын – фыдзнаг, æппæтæй номдзыддæр… …
93ТХОСТ — Хæстонты бардуаг, ирон адæмы тыхгæнджытæй, знæгтæй хъахъхъæнæг бардуаг. Уымæ гæсгæ, фылдæр ауды хæстонтыл, у зын сахаты сæ фæдисон, се ххуысгæнæг. Фынджы хистæр ын æртæ чъирийæ йæ ном аргæйæ фæзæгъы: «Тхосты дзуар, табу дæхицæн! Нæ бæстыл… …
94УАСÆГОЙ — Ирон адæмон сфæлдыстады мæргътыл бирæ таурæгътæ ис. Уыдон сын æвдисынц сæ мифологион равзæрд, сæ æцæг миниуджытæ. Ис Уасæгойыл дæр ахæм таурæгъ. «Хорз, æфсармджын æмæ фæрныг хæдзары бахъомыл рæсугъд, гуырвидауц, зæвæттæм дзыккуджын чызг. Бинонты… …
95Уацамонгæ — см. Уацамонгæ – перевод Уацамонгæ – Ацамонгæ, Амонгæ, Нартамонгæ – диссаджы къусы ном нарты эпосы. Уацамонгæйы дарынц Алæгаты хæдзары, Нарты æмбисонды куывдтæ дæр адонмæ вæййынц, куывды сæйрагдæр æгъдæуттæй иумæ гæсгæ иу хъуамæ нарт… …
96ХЕТÆДЖЫ УАСТЫРДЖИ — Раджы заман алантæй къордтæ къордтæ цæргæйæ баззад Кæсæджы, Хъæрæсе æмæ Хъубаны зæххыл. Хъубаны доны къабаз Стыр Зеленчукы был уыдонæй цард къниаз Инал. Уыд ын æртæ фырты: Биаслан, Аслæнбег æмæ Хетæг. Биаслан у, Кæсæджы къниазтæ Биаслантæ кæмæй… …
97ХУЫЦАУЫ ДЗУАР — см. ХУЫЦАУЫ ДЗУАР – перевод кæс Хуыцау Ирон адæм сæхи цы дзуæрттыл фæдзæхстой æмæ фæдзæхсынц, уыдонæн сæ кадджындæртæй иу у Хуыцауы дзуар. Хæхбæсты ахæм хъæу нæй, æмæ йæ номыл кувæндон кæм нæ ис. Иутæ бæрæгбон кодтой сусæны мæйы æртыккаг кæнæ… …
98ХЪУЛОНЗАЧЪЕ УÆЙЫГ — Нартæн сæ хæхты фæзындис Хъулонзачъе Уæйыг. Сæ фос сын хизæнуатмæ нал уагъта, æмæ цагъды кодтой фос. Уæд Батрадз аскъæрдта Нарты фос хизынмæ. Сæгуыт амардта, йæ цармæй йын мусонг акодта, йæ фыдæй физонджытæ. Хъулонзачъе Уæйыг уыдис балцы æмæ… …
99Хызисæн — см. Хызисæн – перевод Хызисæн – чындзы цæсгом чи фембæрзы, уыцы хыз сисыны фæтк; йæ нысан уыдис, чындз йæ мойы хæдзары бинонтыл нымад кæй æрцыдис, уый. Хызисæны æгъдау æххæстгонд цыдис къонайы фарсмæ, хистæр иу ног чындзы къонайы бардуаг Сафа æмæ …
100ХÆМЫЦ — Нарты хистæр Уæрхæджы фаззон фырт, Æхсæртæг æмæ Донбеттыры чызг Дзерассæ рæсугъды (Сасанайы) фырт, Нарты номдзыд Уырызмæджы фаззон, æндонриу Батрадзы фыд, Быценты сиахс. Болатрихи Хæмыцы тыххæй Нигер афтæ фыссы: «Уырызмæджы кæстæр æфсымæр, кæстæр …
